Uçuş Öncesi ve Uçuş
Havacılıkta hava araçlarının kalkış, uçuş ve inişleri önceden belirlenmiş bir otoritenin kontrolü altında gerçekleşmektedir. Amatör havacılık faaliyetleri, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı SHY – 6C Amatör Havacılık Faaliyetleri Yönetmeliği ile denetim altına alınmıştır. Ancak yamaç paraşütü bu yönetmeliğin 2. Maddesi 2. Bendi ile kapsam dışında bırakılmıştır.
“Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, amatör havacılık faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kişiler ile bu faaliyetlerde kullanılacak hava araçlarını kapsar.
(2) Motorsuz yelken kanat, ayakla inilen motorlu yelken kanat, motorlu/motorsuz paraşüt, motorlu/motorsuz yamaç paraşütü gibi harici güç ile havalanabilen hava araçları bu Yönetmelik kapsamı dışındadır. “
Bu nedenle önceden belirlenmiş notam ilân edilen hava sahaları ile sivil veya askerî hava alanları hariç yamaç paraşütü uçuşları herhangi bir havacılık otoritesinin iznine tabi değildir. Yamaç paraşütü kalkış alanları da herhangi bir havacılık otoritesinin denetimi altında değildir.
Bu şartlar altında yamaç paraşütü pilotu hem kendi güvenliğini hem de diğer pilotların güvenliğini tehlikeye atarak risk oluşturacak tavır ve davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür.
THKİSHAVK olarak biz de hava trafik kuralları hakkında pilotlarımızın hassasiyetle davrandıklarını biliyor ve yeni başlayanlara faydalı olması amacıyla bu yazıyı yayınlıyoruz. Her pilot adayı havacılığa önce hava trafik kuralları konusu ile başlamalı.
Uçuşa Hazırlık
Uçuşa karar vermeden en az bir gün önce hangi bölgenin uçuşa elverişli olduğu ve ne tür bir uçuş gerçekleştirileceğinin belirlenmesi amacıyla detaylı bir planlama için şu hususlar değerlendirilir:
- Bölgesel ve yerel hava durumu
- Bölgede mevcut notamlar
- İzin gerekip gerekmediği
- Uçuşa uygun zaman dilimi
- Muhtemel uçuş rotalarını kapsayan haritalar
- Uçuş ve yer ekibinin oluşturulması
- Kişisel uçuş ekipmanı kontrolü, eksiklerin giderilmesi
Kalkış Öncesi Değerlendirme
Pilotlar kalkış alanında uçuş öncesi ekip arkadaşları ve diğer pilotlar ile hazırlanan plan çerçevesinde son kez;
- Mevcut meteoroloji durumu
- Şartların ne tür bir uçuşa uygun olduğu
- Uygun iniş noktaları
- Seyrüsefere uygun ise uçuş rotası
- Tahmini uçuş süresi ve mesafe
- Kullanılacak ortak telsiz frekansı
- Acil durumlar veya uçuş sonrası dönüş ve toparlanma
konuları hakkında konuşarak ortak bir karar verir.
Kalkış Alanında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Otomobil kullanacak şoförlerin dikkat etmesi gerektiği gibi yamaç paraşütü uçuşu yapacak pilotlar da alkol kullanımından uzak durmalıdır. Alkol kullanımı sportif yaşamın doğasına aykırı olduğu kadar hem pilot ve uçuş güvenliği hem de uçuş yapan diğer pilotlarla yolcuların güvenliğini tehlikeye atmak olacaktır.
- Kalkış yapmayı bekleyen pilota isteği ile yardım etmeli. Acele etmesini ve bu sebeple hata yapmasını doğuracak baskılardan uzak durmalı. Kalkışı bekleyen diğer pilotlara saygı göstermeli. Her pilot sabırla kalkış sırasını beklemeli.
- Kalkış alanının daha gerisinde müsait bir alanda son kontrol yapılarak ekipman kuşanılmalı.
- Kalkış zamanı tam olarak belirlenerek kalkış noktasına ekipman kuşanmış olarak hazır gelinmeli. Kalkış alanını gereksiz meşgul etmemeli.
- Kalkışı beklerken kalkış alanına iniş yaklaşması yapan pilota kalkışı bekleterek öncelik verilmeli. İniş tamamlandıktan sonra kalkış yapılmalı.
- Kalkışı gerçekleştirdikten sonra kalkış alanından uzaklaşarak diğer pilotların kalkışlarına engel olunmamalı.
Uçuşta Dikkat Edilmesi Gereken Hava Trafik Kuralları
Pilot hangi hava aracıyla uçarsa uçsun geçiş önceliği açısından uyması zorunlu olan ortak hava trafik kuralları vardır. Pilotlar hava trafik kuralları konusunda bilgi sahibi olmalı ve eksiksiz uygulamalıdır. Bilinmelidir ki havada çarpışmaları önlemek için gerekli tüm manevrayı yaparak kazalardan sakınmak, geçiş hakkı kendinde olsa bile her pilotun aslî görevidir.
- Acil durumda olan hava araçları bütün hava araçları içinde öncelikli geçiş hakkına sahiptir.
- İrtifa olarak alttaki pilota daima öncelik verilir. İrtifa açısından yeterli manevra kabiliyeti olmayabilir veya üstteki pilotu göremeyebilir.
- Rotaları kesişen, aynı yöne doğru uçan pilotlardan sağ tarafta olanın geçiş hakkı vardır. Pilot sağında gördüğü yamaç paraşütüne yol verir. Kontrollü bir şekilde geçişi izler. Risk oluşturacak harekette bulunmaz.
- Aynı irtifada karşı karşıya gelme durumunda her iki pilot da sağa doğru manevra yaparak geçiş yaptıktan sonra istikametlerine geri dönmelidir.
- Tepeye veya yamaca yakın uçulması halinde tepe solunda kalan pilot sağa doğru yeteri kadar manevra yaparak diğer pilota geçiş mesafesi kazandırmalıdır. Tepe sağında kalan pilot tepe ile mesafesini koruyarak kontrollü bir şekilde dönüş yapmadan uçuşa devam eder. Ayrıca bu durumda da irtifası yüksek olan pilot kontrolü elden bırakmadan alttaki pilota yol vermelidir.
- Arkadan yaklaşıp daha yavaş uçan bir yamaç paraşütünü geçerken geçilen pilot yol hakkına sahiptir. Daha hızlı uçan pilot sağa doğru açılarak güvenli bir mesafe sağladıktan sonra geçişi tamamlar.
- Tepe önlerinde veya yamaçta yelken uçuşlarında bu durumla karşılaşılırsa, pilotlar yamaca doğru dönüş gerçekleştiremeyeceğinden yamaç ile pilot arasından kontrollü bir şekilde geçiş sağlanır. Ayrıca telsiz iletişimi ile veya yüksek sesle uyarılarak geçilen pilotun geçişin farkında olması sağlanmalıdır.
- Aynı termikte dönerken termiğe ilk giren pilotun dönüş yönüne dikkat ederek aynı yönde dönüş yapılmalıdır. Aynı yönde dönülmesi diğer pilotları takibi kolaylaştıracak ve karşı karşıya gelme riskini önleyecektir. Aksi yönde dönüş yapılması çarpışmalara sebebiyet verebilecektir.
- İniş yaklaşmalarında irtifası daha az olan pilotun geçiş önceliği ve ilk iniş hakkı vardır.
- Farklı kategorilerdeki hava araçları geçiş hakkı dikkate alınarak şu şekilde sıralanır:
- Balon
- Çok hafif hava araçları (Yamaç paraşütü, paramotor, yelken kanat v.s.)
- Planör
- Başka hava aracını çeken veya yakıt ikmali yapan uçak
- Yolcu ve ulaştırma uçakları
- Döner ve sabit kanatlı hava araçları
Görerek Uçuş Kuralları
- Özel izne tabi uçuşlar dışında gün batımından 30 dakika sonrası ile gün doğumundan 30 dakika öncesi arasında görerek uçuş yapılmaz.
- Uçuş yapacak her pilot, uçuş boyunca diğer hava araçlarını ve yer engellerini kontrol etmelidir.
- Görerek uçuş şartlarında, kontrollü bir hava yolu içerisinde yapılacak uçuş veya kontrollü bir hava yolunu kat ediş için ilgili yol kontrol otoritesinden izin alınır. Bu mümkün olmadığı taktirde uygun uçuş seviyeleri ve yol kat etme usulleri uygulanır.
Hazırlayan: Murat Ecevit
Kaynak: Türk Hava Kurumu Yamaç Paraşüt Pilot El Kitabı
Titizlikle hazırlanmış, ve ardında çok ciddi bir deneyim olduğu anlaşılan bir yazı. Elinize sağlık. Yaş sınırınız yok ise bu spora başlamak istiyorum. Nerden ve nasıl başlamalıyım.
Merhaba, yamaç paraşütü ile yalnız uçuşlara başlamak için belirli eğitim aşamalarından geçmek gereklidir. Bu sayede doğru bilgilerle havacılık disiplinine adapte olabilir, güven içinde bu sporu sürdürebilirsiniz. Herhangi bir kalp rahatsızlığı ve bayılmalara sebep bir sağlık sorunu olmayan, bisiklet sürebilecek kadar hareket kabiliyeti ve motor becerilere sahip olan 15 yaş ve üzeri herkes öğrenci adayı olabilir. Öğrenciler için üniversite havacılık kulüpleri en iyi seçenektir. Türkiye’de yamaç paraşütü eğitmenliği hususunda yetkilendirme yapan Türkiye Hava Sporları Federasyonu ve Türk Hava Kurumu’nun haricinde yurt dışı kurumlardan eğitmen yetki belgesi alan eğitmenlere sahip eğitim veren özel kulüpler de bulunmaktadır. Bir başlangıç eğitim kursu bulup hemen başlayabilirsiniz. Günlerce eğitim almadan kısa bir bilgilendirme ile pilot beraberinde ikili uçuşlar da yapabilirsiniz. Tandem uçuş olarak adlandırılan bu uçuşlarla hem çok keyif alabilir hem de uçuş deneyimi yaşayarak bu sporun dinamiklerini biraz olsun hissedebilirsiniz. Tandem uçma fırsatını İstanbul Ormanlı Sahili’nde bulabilirsiniz. Ormanlı’da yamaç paraşütü hakkında sitemizden bilgi alabilirsiniz.